نجوم وفضا

منجمان حین مطالعه بر روی یک ستاره تازه‌متولد شده، شاهد رخداد جزئیات دقیقی از چگونگی تشکیل سیارات اطراف آن بودند.

 این مشاهدات مرحله جدید ناشناخته‌یی از تکامل سیاره‌یی را آشکار می‌سازند.

 به نظر می‌رسد که سیارات عظیم گازی گسست موجود بین دیسک متشکل از مواد احاطه‌کننده ستاره را پل می‌زنند و با استفاده از گرانش برای کانال‌زنی به بخش درونی در عرض این گسست، به ستاره کمک می‌کنند که رشد کند.

 شبیه‌سازی‌های تئوریک وجود چنین پل‌هایی را بین بخش‌های درونی و خارجی دیسک‌های احاطه‌کننده ستارگان پیش‌بینی کرده بودند اما هیچ یک از آن‌ها تاکنون به طور مستقیم مشاهده نشده بودند.

تیمی بین‌المللی حاضر در این تحقیق از آرایه میلی‌متری/زیرمیلی‌متری عظیم آتاکاما(ALMA) برای مطالعه ستاره جوان بهره بردند. این ستاره حدود 450 سال نوری از زمین فاصله دارد.

آن‌ها دریافتند که دو رشته باریک گاز در عرض گسست عریض از دیسک خارجی به دیسک داخلی در جریان هستند. این گسست توسط سیارات جوان ایجاد شده‌اند.

در حال حاضر تنها مکانیزم شناخته شده برای تولید چنین جریانات مولکولی متراکم عبور کننده از گسست، شکل‌گیری سیاره‌یی است. گسست مشاهده شده مملو از گاز منوکسیدکربن رسوبی است.

ستاره نوپای HD 142527 در انتهای فرایند شکل‌گیری‌اش قرار دارد و گرچه این شی کیهانی دو میلیون ساله به کندی در حال رشد است، دو برابر خورشید جرم دارد. دیسکی متشکل از غبار و گاز به جامانده از شکل‌گیری ستاره جوان، آن را احاطه کرده‌ و از این ماده سیارات در حال شکل‌گیری هستند.

سیارات نوزاد در این دیسک حرکت و ماده اطراف خود را جذب کرده و طی این فرایند گسل‌های مزبور را خلق می‌کنند. چنین جاده‌هایی در تعدادی از سیستم‌های تازه‌متولد شده مشاهده‌ شده‌اند.

ستارهHD 142527 دارای گسستی است که از نقطه‌یی معادل مکان زحل در منظومه شمسی آغاز و 14 برابر فاصله آن تا زمین بسط یافته است. این گسست به اندازه‌یی بزرگ است که چندین سیاره برای پاکسازی مواد رسوبی موجود در آن لازم هستند.

دانشمندان در این مطالعه دریافتند که گسست موجود به طور کامل تهی نیست و دو رشته گازی مزبور از دیسک خارجی به دیسک درونی پل‌زنی کرده‌اند. این امر نشان می‌دهد که دست کم دو سیاره در این فضا وجود دارند.

گرانش این سیارات ماده را از حلقه خارجی به درون می‌کشد و در حالی که مقادیری گاز و غبار به درون مدار حول غول‌های گازی جوان سقوط می‌کند، کسری از آن به دیسک درونی حرکت می‌کند و در نهایت ستاره ماده آن را جذب می‌کند.

این پل‌ها برای رشد مستمر سیستم ستاره جوان مهم هستند زیرا دیسک درونی اطراف ستاره برای حفظ رشد آن بیش از اندازه کوچک است.

دانشمندان حاضر در این مطالعه نتیجه گرفتند که دیسک اطراف HD 142527 بدون وجود پل در عرض یک سال تخلیه خواهد شد و این که سیارات جذب‌کننده این ماده از دیسک خارجی به دیسک درونی به تغذیه ستاره‌شان کمک می‌کند.

با این حال این فرایند تا ابد ادامه نمی‌یابد و در نهایت غول‌های پروتو- گازی تمامی ماده موجود در اثر شعاعی‌شان را مصرف می‌کنند.